Một trong những điều kiện cần thiết để phòng ngừa nguy cơ hỏa hoạn chính là đảm bảo tuân thủ Luật Phòng cháy Chữa cháy cũng như nội quy về PCCC tại các khu chung cư. Các hộ dân cần phải có ý thức cao độ trong việc này.
Tuy nhiên, không nên chỉ dừng lại ở các quy tắc. Việc cư dân chỉ tuân thủ những nguyên tắc phòng cháy chữa cháy thì sẽ khá thụ động và không mấy hiệu quả. Họ cũng cần được trang bị những kiến thức phòng tránh hỏa hoạn. Dưới đây là một số điều mà mỗi cư dân cần phải biết để giảm thiểu và loại bỏ những nguy cơ gây cháy nổ ở chung cư.
Điều đầu tiên, hãy thường xuyên kiểm tra hệ thống chuông báo khói. Đây là thiết bị cực kỳ quan trọng mà chủ hộ không nên bỏ qua khi sống tại chung cư cao tầng, nó không quá tốn kém nhưng lại mang lại lợi ích thiết thực. Bạn cũng cần liên hệ đội dịch vụ tòa nhà đến kiểm tra và bảo dưỡng theo định kỳ để hệ thống hoạt động trơn tru.
Hệ thống điện trong căn hộ chung cư cần phải lắp đặt, sử dụng đúng kỹ thuật, không tự ý lắp thêm các thiết bị tiêu thụ điện, lắp đặt các thiết bị bảo vệ, ngắt tự động khi có sự cố chập điện xảy ra… Mỗi ổ điện tốt nhất nên xài một phích cắm bởi nếu gánh quá nhiều phích cắm thì nguy cơ quá tải gây cháy nổ rất dễ xảy ra, nhất là với các ổ cắm và dây điện cũ.
Nguyên nhân gây ra cháy nổ hầu như xuất phát từ nhà bếp, vì vậy bạn phải hết sức cẩn thận khi nấu nướng, nhất là khi đun dầu nóng. Không để thiết bị điện sinh nhiệt lên bếp điện hay quạt sưởi ấm… gần đồ dùng làm bằng vật liệu dễ cháy. Đặc biệt không để trẻ em một mình trong bếp khi đang bật các thiết bị nấu nướng. Nấu ăn an toàn cũng là biện pháp phòng cháy tốt nhất cho căn hộ chung cư của bạn.
Nếu gia đình bạn đang sử dụng gas thì cần lưu ý khóa van bình gas trước, sau đó mới khóa van bếp, tránh trường hợp chỉ khóa van bếp mà quên khóa van bình gas. Trường hợp ngửi thấy mùi khí gas cần báo cho mọi thành viên trong gia đình, tuyệt đối không nên bật công tắc điện, hay bất cứ dụng cụ, thiết bị nào có phát sinh tia lửa mà mở cửa để thông gió, kiểm tra cụm van, bình gas…
Việc các gia đình đốt hương, thờ cúng vào những ngày lễ, tết là điều không thể cấm cản, song cần tránh xa những nơi có chứa chất gây cháy nổ và cần có người canh để chống cháy lan…
Không ít vụ hỏa hoạn bắt nguồn tự những tàn thuốc lá. Do đó, bạn cần đảm bảo thuốc lá đã thật sự tắt trước khi vứt đi.
Với các hộ gia đình bán buôn các mặt hàng dễ cháy như quần áo, đệm, chăn cần phải để cách xa nguồn lửa, nguồn nhiệt, nên sắp xếp thành từng lô theo mỗi mặt hàng, tạo khoảng cách giữa các mặt hàng và khoảng cách thoát nạn cần thiết. Mỗi gia đình không nên chứa số lượng lớn những chất nguy hiểm gây cháy, nổ trong nhà như xăng, dầu, bình gas mini…
Mặc dù hỏa hoạn có thể phòng tránh, nhưng nói vậy không có nghĩa là chúng ta có khả năng ngăn chặn hoàn toàn việc nó xảy ra. Vậy làm thế nào để ứng phó khi có cháy? Rất nhiều người nghĩ đến việc sử dụng lối thoát hiểm. Nhưng cũng phải nhìn nhận từ thực tế rằng, hầu hết các khu chung cư tại các đô thị ở Việt Nam đều được xây theo kiểu bịt kín, không có lối thoát hiểm. Trong tình huống này, thứ cần thiết chính là kỹ năng thoát hiểm cho những người dân sống tại chung cư.
Một chiến sĩ cảnh sát PCCC chia sẻ, trong các vụ hỏa hoạn, đa phần nạn nhân tử vong vì nghẹt thở do khói nhiều hơn là bỏng hay chết cháy. Do đó nguyên tắc đầu tiên là quan sát thật kỹ, tìm mọi cách di tản ra khỏi khu vực nhiễm khói càng nhanh càng tốt và tri hô để mọi người ứng cứu.
Cũng theo lời của chiến sĩ này, yếu tố quan trọng để con người thoát khỏi đám cháy là bình tĩnh và nhanh nhẹn thực hiện theo đúng phương pháp, kỹ năng thoát nạn để xử lý các tình huống xảy ra. Phải tuân thủ nguyên tắc cúi thấp người khi di chuyển vì khói luôn bay lên cao. Đôi lúc, cần bò dưới sàn nếu lượng khói tập trung nhiều, để tránh ngạt rồi thoát ra ngoài.
Trong quá trình xảy ra hỏa hoạn, tuyệt đối không sử dụng thang máy để thoát nạn. Vì lúc này nguồn điện có thể bị ngắt, bạn sẽ bị kẹt lại trong đó. Cũng có trường hợp sẽ gây ra các vụ nổ nếu sử dụng thang máy nói riêng và các thiết bị điện nói chung. Nên sử dụng các cầu thang bộ (ưu tiên các cầu thang có bảng Exit- Lối ra), trong quá trình di chuyển, hãy thông báo cho các hộ dân xung quanh biết đang có cháy xảy ra.
Nếu phải băng qua lửa hãy dùng chăn hoặc áo thấm nước để trùm vào người. Bò hoặc đi khom người di chuyển trong vùng có nhiều khói. Nếu có thể thì bịt khăn thấm nước vào mũi, điều này có thể giúp bạn tránh được hơi độc.
Nếu chẳng may lửa bám vào quần áo bạn, lập tức ngừng di chuyển, che mặt và nằm lăn qua lăn lại cho đến khi lửa tắt. Cũng đừng nghĩ đến việc nhảy vào bể chứa, hồ bơi hoặc thùng nước. Có thể bạn tư duy rằng nước trị được lửa, những cũng phải nghĩ đến việc nước có thể bị lửa đun sôi.
Một điều cần lưu ý, đó là trước khi mở cửa phải kiểm tra nhiệt độ (bằng cách chạm tay vào cửa) để tránh trường hợp bị lửa tạt và tổn thương do chênh lệnh áp suất khí.
Khi thấy khói ở cầu thang hoặc mở cửa buồng thang có khói, hãy tìm cầu thang bộ hoặc cửa vào buồng thang bộ khác gần đó. Trường hợp toàn bộ đều có khói, hãy trở về căn hộ của mình, dùng điện thoại gọi 114 thông báo đang ở phòng số mấy của tòa nhà đang cháy. Bên cạnh đó, cần dùng khăn nhúng nước, chèn kín vào khe cửa căn hộ. Sau đó ra cửa sổ, ban công (ra hẳn ngoài ban công, đóng cửa ban công lại), dùng khăn, vải, áo sáng màu (màu đỏ là tốt nhất) vẫy và cầu cứu.
Tóm lại, để ứng phó với vấn đề hỏa hoạn, bên cạnh việc tuân thủ những nguyên tắc, người dân cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản và kỹ năng thoát hiểm khi cháy xảy ra.
